اندازه گیر صدا
اگر در یک برنامه به میکسر توجه کنید چراغ هایی را بر روی آن مشاهده میکنید که این چراغ ها نشان دهنده میزان صدا می‌باشد. به مجموعه این چراغ ها vuمتر و یا پیک متر میگویند که ما با استفاده از این چراغ ها متوجه میزان صدای هر بخش یا خروجی میکسر می‌شویم.
در میکسر های دیجیتال معمولا برای هر بخش vuمتر وجود دارد و به صورت دیجیتالی میزان صدای هر قسمت بر روی نمایشگر میکسر دیجیتال نمایش داده می‌شود. در میکسر های دیجیتال vuمتر میکسر بسیار دقیق تر عمول میکند ، تا حدی که می‌توان به راحتی گفت میکسر های دیجیتال کوچکترین خطایی در این حوزه ندارند.
معمولا یک عدد یا بیش تر ، vuمتر و یا پیک متر ، در میکسر ها وجود دارند. تا در هر کانال و مستر ، میزان قدرت سیگنال را نشان دهند. تا هم سطح سیگنال برسی شود و مهم تر از آن،از کلیپ کردن سیگنال ها جلوگیری شود.
مهندسین صدا ، معمولا گین هر کانال را تا حدی باز می‌کنند که با بالاترین میزان فیدر کانال نیز ، سیگنال دچار کلیپ کردن نشود و یا دچار فیدبک نشود. اگر بخواهم ساده تر این مفهوم را توضیح دهم vuمتر به ما کمک میکند که صدا دیستورت نشود و از حد مجاز خود خارج نگردد.
دیستورشن (Distortion) چیست؟
تمامی تجهیزات صوتی و موسیقی دارای یکسری محدودیت برای پخش سیگنال هستند. یعنی هر یک از ابزار موسیقی تا حد مشخصی میتواند صدای بلند تولید کند و اگر از محدوده مشخص خود خارج شود صدا دیستورت می‌شود.
یکی از مشخصات صدایی که دیستورت است وجود خَش یا به اصطلاح مخدوش بودن صدا است. صدای دیستورت دارای کیفیت پایینی است و به دلیل وجود صداهای مزاحم مانع از لذت بردن شنونده از یک موسیقی می‌شود.
یک نمونه از صدای دیستورت کشیدن ناخن های دست بر روی تخته سیاه می‌باشد. اکثر افراد به صورت غیر ارادی از این صدا متنفر هستند و طبق اثبات های علمی گوش دادن به چنین صدایی باعث کشته شدن سلول های مغز انسان می‌شود.
وجود یک صدای دیستورت در کار میکس ممکن است باعث لذت نبردن شنونده از یک موسیقی شود و یا در طولانی مدت شنیدن صدای دیستورت برای یک شنونده ممکن است باعث آسیب های جسمی شود.
با وجود همه این نکات منفی، صدای دیستورت دارای مزایایی نیز می‌باشد.
مزایا و کاربرد های دیستورشن (Distortion)
دیستورشن در صنایع مختلف دارای کاربرد هایی نیز می‌باشد:
- در برخی از مراسمات و برخی از کنسرت ها از صدای دیستورت گیتار و یا سینتی سایزر برای بهتر شنیده شدن صدا استفاده می‌شود.
- در برخی از موسیقی ها از صداهای دیستورت برای ساخت نوعی ریتم و آهنگ استفاده می‌شود.
- از دیستورشن برای حجم دادن به صدا نیز استفاده می‌شود.
- از مجموعه صداهای دیستورت برای اعلان یا هشدار استفاده می‌شود. (چون دارای میزان قدرت بیشتری است.)
- خیلی دوست ندارم به این موضوع بپردازم ولی در برخی از زندان ها از این صدا ها برای شکنجه نیز استفاده می‌شود.
یکی از ویژگی های یک میکس صدای خوب این است که صدای خروجی میکسر صدا دیستورت نباشد. اگر شما میزان صدای میکسر را به حدی زیاد کنید که اسپیکر ها و یا بلندگو ها توان پخش آن را نداشته باشند، صدای پخش شده دیستورت می‌گردد. به این معنا که صدای در حال پخش کیفیت اصلی خود را از دست می‌دهد.
تجهیزات و ابزار هایی که شما برای آهنگسازی و یا میکس ، ضبط یا پخش صدا از آن‌ها استفاده میکنید میتواند تاثیر زیادی بر روی دیستورت شدن یا نشدن و میزان دیستورت شدن صدا داشته باشد. (دیستورت شدن ناخواسته)
در صورت که شما بخواهید یک صدای دیستورت تولید کنید میتوانید از ابزار هایی همانند دیستوریشن استفاده کنید. (بعضا از دیستوریشن با نام اعوجاج هم در صدارسانی استفاده می‌شود.)
انواع Distortion:
دیستوریشن میتونه در هرجایی که سیگنال های صوتی از آن‌جا عبور می‌کنند ممکن است رخ رهد. اگه ساده تر بخواهم توضیح بدم شم وضیفه دارید در صدارسانی دیستوریشن را در ضبط صدا ، میکس صدا ، تنظیمات اکولایزر ، تنظیمات مربوط به افکت صدا ، تنظیمات آمپلی فایر‌ها ، تنظیمات خروجی صدا و ... برسی نمایید.
هر جایی که سیگنال صوتی وجود دارد ممکن است دیستورت رخ دهد. من در اینجا قصد دارم چند نمونه از انواع دیستورشن رو به شما توضیح بدم:
Clippnig:
شاید دیده باشی که موقع میکس صدا به اصطلاه میگن صدا کلیپ شده ، کلیپ شدن صدا نوعی از دیستورت شدن صداست که همه ما آن را تجربه کردیم. اگر شما میزان صدای ورودی و یا میزان صدای خروجی را بیش از حد زیاد کنید (Overdrive) ممکن است صدا از نوع کلیپ، دیستورت شود.
در این صورت صدا کیفیت اصلی خود را از دست می‌دهد و اگر شما صدا را خیلی زیاد کنید جنس صدا تغییر میکند.
Downsampling
این نوع دیستورت شدن صدا در نتیجه کاهش بیت‌ریت (Bit Rate) اتفاق بیوفته. اگه شما از یک میزان مشخص سیگنال صوتی را کمتر کنید ، سیگنال صوتی شما کیفیت خود را از دست می‌دهد و طبق تعریف؛ صدا دیستورت می‌شود.
تا اینجای کار که ما دو نوع دیستوریشن را توضیح دادیم می‌توان به این نتیجه رسید که در فرایند اندازه گیری صدا میزان سیگنال های صدا باید در محدوده های مشخصی باشد. نه صدا انقدر زیاد باشد که Clipping رخ دهد و نه آن‌قدر صدا کم باشد که Downsampling رخ دهد.
Impdence
Impdence یا عدم تطابق امپدانس همان طور که از اسم آن پیداست با عدم تطابق بین تجهیزات صوتی به وجود می‌آید. برای مثال اگر حجم تولید شده سیگنال صوتی توسط منبع صدا با میکروفن تطابق نداشته باشد، Impdence رخ می‌دهد.
صدایی که از یک میکسر وارد میکسر دیگر می‌شود و یا صدایی که از یکی از تجهیزات صوتی تولید یا پردازش و وارد یک دستگاه دیگر می‌شود در صورتی که به درستی تنظیم نشود دچار Impdence یا عدم تطابق امپدانس می شود.
گاهی اوقات شما به این مورد برخورد میکنید که تمامی تنظیمات را به درستی بر روی یک میکسر انجام داده اید ولی با این وجود وقتی به صدای نشانه (PFL) گوش میکنید می‌بینید که صدا کیفیت لازم را دارا نیست. در این حالت شما باید ورودی ها و منبع صدا را برسی کنید تا بتوانید از Impdence بوجود آمده جلوگیری کنید.
هر سه مورد دیستورت صدا که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم جزو دیستوریشن های ناخواسته می‌باشد ، یعنی در موارد بالا شما قصد ندارید صدا دیستورت شود ولی با توجه به سیستمی که صدا در آن پردازش می‌شود، صدا دیستورت می‌شود.
امروزه شما در خیلی از سبک های House ، Hip hop و ... عمل دیستورت شدن صدا را به عنوان یک فراید برای تولید ریتم مشاهده میکنید. در واقع اگر از دیستوریشن درست و به‌جا استفاده شود؛ فرایند دیستوریشن خیلی کاربرد دارد و موسیقی را به شدت لذت بخش میکند.
دستگاه هایی وجود دارند که افکت های صوتی دیستورت تولید می‌کنند.
چراغ های اندازه گیری صدا
داشتن سیگنال با بالاترین قدرت خود ، همچنین نسبت سیگنال به نویز را نیز افزایش می‌دهد. اندازه گیر های سطح قدرت سیگنال صوتی ( vuمتر ها ) هم بالای قسمت فیدر های مستر می‌توانند باشند و هم در هر کانال ، میتواند یک vu متر کوچک تر داشته باشد ، با مثلا دو عدد ال ای دی ، که یکی حظور سیگنال را نشان می‌دهد. دیگری کلیپ کردن سیگنال را نشان می‌دهد.
و یا vu متر کوچک با 4 عدد ال ای دی. در vu متر های غیر عقربه ای ، ال ای دی ها معمولا در رنگ های سبز ، که نشان دهنده ی وجود سیگنال و قدرت آن هستند ، زرد که نشان دهنده ی بالا بودن قدرت سیگنال و آستانه ی ناحیه کلیپینگ ، و قرمز ها که نشان دهنده ی کلیپ کردن سیگنال هستند ، وجود دارند.
درجه بندی vu متر ها به دلیل لگاریتمی بودن پاسخ شنوایی انسان ، بر حسب دسی بل مدرج است.
به این نکته توجه کنید که تنظیم درست گین و اندازه گیری صدا در کیفیت صدای خروجی خیلی تاثیر دارد.
فقط صرفا جهت اطلاع میگم در بعضی میکسرها مثل دستگاه های کمپانی دایناکورد با زدن کلید PFL در پایین هر لاین یه بخش از vuمتر به میزان سیگنال همون لاین یا لاین ها اختصاص می‌یابد. یعنی سیگنال بخش مستر به صورت مونو و تک لاین نشان داده می‌شود.