مقدمه
در بیشتر میکسر های آنالوگ ما یه اکولایزر پارامتریک برای تنظیم تن‌صدای هر لاین ( Line ) داریم. حتی در خیلی از میکسر های دیجیتال نیز این اکولایزر وجود دارد ولی تفاوت آن این است که معمولا توی میکسر های دیجیتال این بخش به صورت دیجیتال بر روی سیگنال صوتی اعمال می‌شود.
در میکسر های قدیمی ما دو تا ولوم برای تنظیم صدا داشتیم که یکی از آنها برای تنظیم بمی صدا و دیگری برای تنظیم تیزی صدا بود. بعد از چند وقت یه ولوم به اکولایزر پارامتریک اضافه شد. این ولوم Mid بود. کار با این ولوم ها بیشتر تجربی است. افزایش صدای ولوم Mid باعث بوقی شدن صدا میشه.
توی میکسر های یه مقدار حرفه ای تر مثل میکسر دایناکورد PM 2200 به این ولوم ها یه ولوم دیگه به نام KHz اضافه شده که به ولوم Mid کمک میکنه روی هرتز های مختلف سیگنال صدا اعمال شود.
توی میکسر هایی که یه مقدار حرفه ای تر هستند ما دو ولوم Mid داریم. نام یکی از این ولوم ها های‌مید ( HiMid ) و دیگری لومید ( LoMid ) است. و منطقی هست که با توجه به داشتن دو ولوم Mid دو ولوم KHz داشته باشیم.
در برخی از میکسر های آنالوگ ما برای هر یک از لاین های ورودی صدا یک کولایزر 10 الی 15 بانده داریم ولی حرفه ای تر از آن میکسر های دیجیتالی است که برای دادن اکولایزر به لاین ها هیچ محدودیتی ندارن. خب من در این مطلب قصد دارم هر کدوم از این ولوم ها رو برسی کنم:
- ولوم کنترل تیزی صدا ( Hi )
- ولوم کنترل صدای بم ( Lo )
- ولوم مید ( Mid )
ولوم کنترل تیزی صدا
این ولوم در میکسر های مختلف نام های متفاوتی دارد. اما چیزی که بیشتر از همه رایج است ، نام های ( Hi ) است. وضیفه این ولوم کنترل صدای زیر است. هر چه این ولوم را بیشتر کنید صدای ورودی لاین تیز تر می‌شود. در واقع این ولوم فرکانس های بالا را کنترل می‌کند. در تنظیم ولوم های ( Hi ) دقت کنید. یکی از دلایل سوت کشیدن صدا می‌تواند زیاد بودن این ولوم باشد.
افزایش بیش از حد ولوم های ( Hi ) باعث ایجاد خش و شنیده شدن هوا در صدا می‌شود. منضورم اینه که فوت توی باند هارو افزایش میده. همچنین افزایش بیش از حد آن گوش شنونده را آزار می‌دهد. برخی مداحان از صدای تیز خوششان میاد به طوری که صدا باید تیز باشه تا بتونه نظرشونو جلب کنه. حتما به این نکته توجه کنید که صدا باید به گونه ای متعادل باشه که مستمع از شنیدن آن خسته نشه و یا صدا مزاحم نباشه.
ولوم کنترل بمی صدا
این ولوم برای کنترل فرکانس های پایین است. این ولوم هم با نام های مختلفی شناخته می‌شود مثل بیس ( Bass ) ولی چیزی که رایج تر از همه هست لو ( Lo ) هست. هرچه قدر مقدار این ولوم بیشتر شود حجم صدا بیشتر می‌شود. منظورم از افزایش حجم صدا بمی صدای خواننده یا مداح هست. هرچی این ولوم کمتر باشه صدا خالی تر میشه.
مثلا اگه شما از یه لاین یه آهنگ پخش کنید. با زیاد کردن ولوم لو ( Lo ) بیس صدا و ضرب طبل بیشتر میشه. پیشنهاد میکنم سعی کنید این ولوم را بیش از حد زیاد نکنید. افزایش فرکانس های پایین با صدای بلند به شدت می‌تواند به گوش شنونده آسیب برساند.
در هیات ها سعی کنید برای صدای مداح ولوم های ( Hi ) را بیشتر از ولوم لو ( Lo ) تنظیم کنید تا صدای مداح واضح باشه. برای صدای ذاکر هر چه ولوم لو ( Lo ) از ولوم های ( Hi ) بیشتر باشه صدا از بیس بیشتری برخوردار میشه. مخصوصا در گفتن ذکر هایی مثل “حسین” صدا خیلی بهتر شنیده میشه. با این وجود سعی کنید این نسبت ها را در یک حد متعادل حفظ کنید تا کلمات ادا شده از سوی خواننده یا مداح برای شنونده واضح باشه.
اگر ولوم لو ( Lo ) زیاد باشه ممکنه باعث بشه میکروفن صدای فیدبک باند هارو بگیره و یه صدای “وووووو” توی باند ها ایجاد بشه. البته این اتفاق به چیز های مختلفی بستگی داره مثل:
- جهت تنظیم باند ها
- صدای خروجی میکسر
- جهت تنظیم میکروفن
- نوع میکروفن
- نوع باند ها و اکولایز باند ها
- مقدار گین و فیدر صدا
- محل قرارگیری باند ها و ساب ها
- و…
ولوم کیلوهرتز ( KHz )
در اکولایزر پارامتریک این ولوم وابسته به ولوم مید ( Mid ) یا همان میدرنج است. در واقع این ولوم تعیین میکنه ولوم میدرنج بر روی چه سیکنال هایی اعمال شود. یا بهتر بگم این ولوم برای تایین فرکانس میدرنج است. خب از نظر من استفاده از این ولوم یه چیز کاملا تجربی هست و هرچی فک میکنم بیشتر به این نتیجه میرسم که نمیتونم به صورت کتبی اونو توضیح بدم. یه نکته ای که میخوام در اینجا بهش اشاره کنم این هست که گاهی وقتا جنس صدای مداح یا خواننده یه حالت بوقی پیدا میکنه. این اتفاق به چند چیز میتونه بستگی داشته باشه:
- زیاد بودن ولوم میدرنج ( Mid )
- تنظیم نبودن ولوم کیلوهرتز ( KHz )
- نوع جنس صدای خواننده
- نوع باند ها و اکولایز آنها
- استفاده از میکروفن نامناسب و بی کیفیت
- تنظیم نادرست اکولایزر اصلی میکسر
ولوم میدرنج ( Mid )
ولوم میدرنج که به مید ( Mid ) هم معروف است، برای تنظیم فرکانس میانی است. از ولوم مید ( Mid ) در خیلی از هیات ها برای کلفت تر کردن صدای ذاکر استفاده می‌کنند. که به آن به اصطلاح صدای “اگزوزی” نیز گفته می‌شود. برای اینکار ولوم کیلو هرتز را تقریبا در وسط ، نزدیکی 5KHZ قرار دهید. حالا با کم کردن ولوم میدرنج صدا پرحجم تر می‌شود. توجه کنید که هرچه ولوم کیلو هرتز را به سمت هرتز های بالا تر ببرید صدا حجیم تر خواهد شد.
نکات
- ولوم های ( Hi ) و لو ( LO ) مخالف یکدیگرند. اگر شما با یه مقدار سوت در حروف “س” و “ش” مواجه هستید می‌توانید به جای کم کردن ولوم های ( Hi ) ، ولوم لو ( Lo ) را افزایش دهید.
- سعی کنید موقعی که صدایی از لاین در حال پخش است این ولوم ها را تغییر ندهید.
- کوچکترین تغییر در هنگام پخش صدا برای شنونده به خوبی قابل تشخیص است. مخصوصا در ولوم های میدرنج و کیلوهرتز.
- سعی کنید قبل از شروع ولوم ها را از قبل تنظیم کنید و در طول برنامه به آنها دست نزنید.
- اکولایزر پارامتریک را برای هر فرد به طور جدا تنظیم کنید چون جنس صدای افراد با هم تفاوت دارد.
- حنجره برخی از افراد به دلایل مختلف قبلا آسیب دیده و صدای آنها خش دارد. سعی کنید برای این افراد صدای لو ( Lo ) را بیشتر کنید تا خش صدای آنها گوش شنونده را آزار ندهد.